Kanser Tedavisinde Yeni Dönem: Vücut İçinde CAR-T Hücresi Üretmeyi Başardılar!

Kanser tedavisinde umut vadeden kimerik antijen reseptörü (CAR) T hücre tedavileri karmaşık üretim süreci ve yüksek maliyet nedeniyle sınırlı sayıda hastaya ulaşabiliyor. Ancak bilim insanları, vücudun kendi bağışıklık hücrelerini doğrudan CAR-T hücresine dönüştürebilen yeni bir yöntem geliştirdi. Science dergisinde yayımlanan araştırmada, vücuda enjekte edilen mesajcı RNA’lar sayesinde T hücreleri vücut içinde genetik olarak programlanarak hedefe yönelik bir tedavi ajanına dönüştürüldü. Çalışma kapsamında yapılan deneylerde bu hücreler, kanser hücrelerini yok etti ve bağışıklık sistemini dengeledi. Daha da önemlisi bu tedavi birkaç saat içinde etkisini gösterirken çok az yan etki riski saptandı.

Mevcut CAR-T Tedavisinin Kısıtlılıkları

Geleneksel CAR-T hücre tedavisinde, hastanın kanından alınan T hücreleri laboratuvar ortamında genetik olarak değiştirilip tekrar hastaya veriliyor. Pek çok kanser türüne karşı çok etkili olan bu yenilikçi yöntem, çok karmaşık, pahalı ve zaman alıcı bir süreç gerektiriyor. Bazı hastalar, tedaviye erişemeden yaşamını yitiriyor. Ayrıca bu tedaviler halen sınırlı kanser türleri için onaylı ve yaygın kullanım için üretim kapasitesi çok sınırlı.

mRNA ile Vücutta Doğrudan CAR-T Hücresi Üretimi

Capstan Therapeutics tarafından yeni geliştirilen yöntemde, mRNA teknolojisi kullanılıyor. Araştırmacıları, lipid nanoparçacıklar içinde taşıdıkları mRNA’ları doğrudan T hücrelerine ulaştırmayı başardı. Bu mRNA’lar, hücrelere kimerik antijen reseptörü (CAR) üretme talimatı veriyor. Böylece T hücreleri, hedeflenen kanser hücrelerini ya da otoimmüniteye neden olan hücreleri tanıyıp yok edebilecek hale geliyor.

Saatler İçinde Etkisini Gösterdi ve Tümör Hacmini Küçülttü

Farelerde yapılan deneylerde, enjeksiyondan sadece üç saat sonra CAR-T hücrelerinin kan, dalak ve lenf nodlarında çoğaldığı gözlendi. Bu hücreler, insan tümörü taşıyan farelerdeki kanserleri üç gün içinde neredeyse tamamen ortadan kaldırdı. Ayrıca, maymunlarda yapılan deneylerde kötü huylu B hücreleri hızla azaldı. B hücreleri 7 hafta içinde daha az saldırgan, naif türlerle yeniden oluştu. Bu durum, bağışıklık sisteminde “reset” etkisi oluşturdu.

Daha Güvenli, Hızlı ve Etkili Bir Tedavi Seçeneği

Geleneksel viral yöntemlerin aksine, mRNA hücre DNA’sına kalıcı bir değişiklik yapmıyor. Bu sayede tedavinin etkisi zamanla doğal olarak sona erebiliyor. Otoimmün hastalıklar açısından bu özellik önemli; çünkü bağışıklık sistemi geçici olarak baskılanıp daha sonra yeniden dengelenebiliyor. Araştırmacılar, bu “doğal kapama mekanizmasının” tedavinin güvenliğini artırabileceğini vurguluyor.

Capstan Therapeutics tarafından yapılan açıklamada tedavinin insanlar üzerinde test edilmeye hazır halde getirildiği ve çok kısa bir süre içinde Faz 1 aşamasının başlayacağı duyuruldu. Devrim niteliğindeki bu yenilikçi yöntem, yalnızca maliyetleri düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda tedaviye erişimi de kolaylaştırıyor. Uygulama zorlukları nedeniyle halen sadece birkaç kanser türü için onaylı olan CAR-T hücre tedavileri, bu teknoloji sayesinde katı tümörlerde ve lupus, MS gibi otoimmün hastalıklarda daha yaygın şekilde kullanılabilir bir tedavi seçeneği haline gelebilir.

Araştırmanın Özeti

Kanser ve Otoimmün Hastalıkların Tedavisi İçin Vücut İçinde CAR T Hücresi Üretimi
Kimerik antijen reseptörü (CAR) T hücre tedavileri, B hücresi kaynaklı malignitelerin tedavisinde devrim yaratmıştır. Ancak bu tedavilerin daha geniş ölçekte uygulanması, karmaşık üretim süreçleri ve lenfositleri baskılayan kemoterapi gerekliliği nedeniyle sınırlıdır; bu da hasta erişimini kısıtlamaktadır. Bu çalışmada, mesajcı RNA’nın (mRNA) belirli T hücre alt tiplerine iletimini sağlamak için hedeflenmiş lipid nanoparçacıklar (tLNP’ler) kullanan bir in vivo mühendislik stratejisi sunulmuştur. Bu tLNP’ler, hem sağlıklı donörlerden hem de otoimmün hastalığı olan bireylerden alınan örneklerde CD8+ T hücrelerini yeniden programlamış; in vivo uygulama sonucunda, insanlaştırılmış farelerde tümör kontrolü ve makak maymunlarında B hücresi tükenmesi sağlanmıştır.

Makak maymunlarında tükenen B hücrelerinin yeniden oluşan versiyonları çoğunlukla naif (olgunlaşmamış) hücrelerdi, bu da bağışıklık sisteminde bir “sıfırlanma” yaşandığını düşündürmektedir. Karmaşık laboratuvar dışı üretim gerekliliğini ortadan kaldırarak, bu tLNP platformu CAR T hücre tedavilerini daha erişilebilir hale getirme ve farklı klinik endikasyonlara yayma potansiyeline sahiptir.